Zęby człowieka posiadają jedynie nieznaczną naturalną ruchomość. Każde zatem odstępstwo od tej zasady powinno stanowić wskazanie do odpowiedniej diagnostyki i znalezienia przyczyn pojawiającego się problemu. Nie można bowiem zapominać o tym, że odmienna od fizjologicznej ruchomość zębów jest w wielu wypadkach powodem do niepokoju pacjentów, którzy odczuwają duży dyskomfort i zastanawiają się nad tym, czy można uratować ruszający się ząb.
Ruszające się zęby
Jak wspomniano powyżej, zęby posiadają fizjologiczną minimalną ruchomość. Zwiększenie możliwości zmiany pozycji zębów powinno być zawsze wskazaniem do większej uwagi oraz podejmowania działań mających na celu znalezienie przyczyn występującego problemu oraz ograniczenie tej niekorzystnej sytuacji. Fizjologicznie ząb bowiem osadzony jest stabilnie i dość mocno w dziąśle i kościach szczęki lub żuchwy za pomocą korzeni. Niemniej jednak zdarzają się sytuacje, w których podczas codziennej aktywności, w tym mówienia czy gryzienia pokarmów stwierdza się nadmierną ruchliwość zęba.
Taki chwiejący się ząb zawsze jest wskazaniem do konsultacji stomatologicznej, która ma na celu odnalezienie przyczyn problemu oraz zaproponowanie skutecznych metod leczenia. To, czy można uratować ruszający się ząb zależy w tym przypadku od rodzaju dolegliwości oraz szybkości podjęcia określonych działań. Ruszający się ząb może być bowiem oznaką tak zwanej ruchomości zębów, która polega na wychyleniu się korony zęba w odniesieniu do kości wyrostka zębodołowego. W takiej sytuacji nie należy prowokować dalszego rozchwiania zęba, zwłaszcza gdy jest to ząb stały.
Podczas wizyty lekarskiej lekarz powinien ocenić ruchomość zęba, a wynik badania podać w milimetrach. Pomiary mogą być wykonywane za pomocą specjalnego urządzenia elektromechanicznego. W przypadku ruchliwości pierwszego stopnia ząb przesuwa się w kierunku wargowo-językowym o nie więcej niż jeden milimetr. W przypadku drugiego stopnia rozchwiania, ząb przesuwa się o maksymalnie dwa milimetry, zaś w przypadku trzeciego stopnia rozchwiania – ząb porusza się również w pionie.
Ruszające się zęby – przyczyny
To, czy można uratować ruszający się ząb, zależy przede wszystkim przyczyn problemu. Ruchomość może bowiem wynikać ze zmian zachodzących w ozębnej, które powstają na skutek urazu zgryzowego lub prowadzonego leczenia ortodontycznego. W tym przypadku zmiany zachodzą w więzadłach znajdujących się wokół korzeni zębów. Poza tym, przyczyną ruchomości mogą być zmiany wielkości powierzchni korzeni, które powstają na skutek urazów mechanicznych czy przebytych stanów zapalnych.
Wśród innych przyczyn problemu wymienia się odkształcenia wyrostka zębodołowego następujących po urazach mechanicznych czy na skutek bruksizmu, jak również zaburzenia położenia punktu obrotu zęba związane z leczeniem ortodontycznym lub parodontozą, a także deformacje zachodzące w obrębie struktur twardych zęba związane na przykład z próchnicą.
Ruszające się zęby – leczenie
Nadmierna ruchliwość zębów powinna zawsze podlegać diagnozowaniu i leczeniu. Od tego bowiem zależy to, czy można uratować ruszający się ząb. Nie można również zapominać o tym, że ruszające się zęby utrudniają pacjentowi codzienne funkcjonowanie, w tym zaburzają prawidłową mowę oraz żucie. Leczenie powinno być rozpoczynane od pogłębionej diagnostyki. Zwykle przyczynami problemu są próchnica, paradontoza, bruksizm lub leczenie ortodontyczne. Po określeniu przyczyny problemu stomatolog podejmuje działania mające na celu ograniczenie ruchliwości zębów, wzmocnienie ich struktury oraz tkanek otaczających.
Równocześnie podejmowane powinny być czynności zmierzające do usunięcia przyczyn problemu, w tym leczenie ubytków zębów czy wykonanie szyny relaksacyjnej. Nie można również zapominać o tym, że w niektórych wypadkach nadmierna ruchliwość zębów może mieć związek z wyrzynaniem się ósemek lub występowaniem torbieli korzeniowych. Wówczas konieczne może okazać usuniecie tak zwanych zębów mądrości. W większości przypadków udaje się uratować ruszające się zęby, a najgorsze rokowania dotyczą zaniku korzenia. Rozchwianie może dotyczyć zębów z założoną koroną. Jej zdjęcie lub pozostawianie zależy od rodzaju przyczyn występujących dolegliwości.
Zwykle w przypadku problemów występujących poza korzeniem zęba resekcja korony nie jest konieczna. Musi być ona jednak wykonana w przypadku konieczności leczenia stanów zapalnych dziąseł. Nadmierna ruchliwość może dotyczyć tak zwanych jedynek. Tego typu sytuacja związana z możliwością dobrze eksponowanych zębów jest dla pacjentów wyjątkowo stresująca. W takich przypadkach zwykle stosuje się metalowe szyny, które skutecznie stabilizują zęby, a jednocześnie są mało widoczne i nie utrudniają mówienia czy gryzienia.
Ruszające się zęby – jak wzmocnić?
W przypadku ruchliwości zębów, problem zwykle jest zauważany i zgłaszany specjalistom dopiero na dość zaawansowanym etapie. Jak wspomniano powyżej, przyczyny dolegliwości mogą być bardzo zróżnicowane, a wśród nich wymienić można między innymi: urazy mechaniczne, choroby przyzębia czy resorpcję korzenia po leczeniu ortodontycznym czy kanałowym.
Skuteczność podejmowanego leczenia, w tym to, czy można uratować ruszający się ząb, zależy zatem w dużym stopniu od przyczyn dolegliwości oraz prowadzonej tak zwanej wczesnej profilaktyki. Umożliwia ona zachowanie pełnego uzębienia, wzmocnienie zębów i minimalizuje ryzyko rozchwiania zębów. W jej ramach konieczne jest dbanie o prawidłową higienę jamy ustnej z wykorzystaniem odpowiednich produktów stomatologicznych. Pacjent powinien być zatem wyposażony w godną polecenia szczoteczkę i pastę do zębów, nici dentystyczne lub irygator wodny oraz płyn do płukania jamy ustnej.
Poza tym, elementem profilaktyki jest stosowanie zbilansowanej diety, która bogata jest w witaminy i minerały, w tym przede wszystkim wapń oraz magnez. W codziennym jadłospisie powinno się dążyć do ograniczania ilości spożywanego cukru, który przyczynia się do rozwoju próchnicy. Nie bez znaczenia dla zdrowia zębów jest również rezygnacja z palenia tytoniu oraz spożywania nadmiernych ilości alkoholu, co przyczynia się do rozwoju chorób przyzębia.
